Czasowniki modalne w niderlandzkim – jak zmienić nastrój?

Czasowniki modalne

Pamiętasz zapewne wpis o szyku zdania w języku niderlandzkim oraz zasadę, że czasownik zawsze musi być na drugim miejscu, o ile mamy zdanie proste. Dziś poszerzam temat o czasowniki modalne. „Czym one są,”? zapytasz być może. Czasowniki modalne funkcjonują nieco inaczej niż czasowniki główne oznaczające czynności i stany. Czasowniki modalne to tak zwane czasowniki posiłkowe, opisują nastroje, opinie, przypuszczenia, modyfikując wydźwięk czasownika głównego. Do grupy tej w języku niderlandzkim należą:

kunnen – móc,

mogen – mieć pozwolenie,

willen – chcieć, wyraża życzenie, uprzejmą prośbę

zullen – oznacza „czy” w propozycjach oraz wyraża czas przyszły

moeten – musieć

Czasowniki te odmieniają się nieregularnie w liczbie pojedynczej i we wszystkich trzech i osobach mają tę samą formę. W liczbie mnogiej forma ta niezmiennie wygląda jak bezokolicznik:

! - formy grzecznościowe i język pisany.

Wariacje na temat szyku zdania

Czasownik modalny zawsze stoi na drugim miejscu w zdaniu prostym. To już wiesz.  Jednakże po czasownikach modalnych czasownik główny, oznaczający czynności lub stan, znajduje się na końcu zdania w bezokoliczniki, czyli formie nieodmienionej czasownika.

Ik kan dat begrijpen.  – Mogę to zrozumieć.

U mag hier zitten. – Może Pan(i) tu usiąść.

Ze wil morgen niet komen. – On nie chce przyjść jutro.

Je zal me morgen bellen, of? – Zadzwonisz do mnie jutro, prawda?

Ik moet nu naar huis gaan. – Muszę iść teraz do domu.

Czasowniki z tej grupy: moeten, mogen, kunnen i willen prawie zawsze występują z drugim czasownikiem – czasownikiem głównym. Są dwa wyjątki.

• Czasem, gdy kontekst jest bardzo jasny, możemy pominąć czasownik główny, gdyż sam czasownik modalny moeten i willen w połączeniu z resztą zdania już sugerują znaczenie:

Ik moet naar huis (gaan) – Muszę (iść) do domu.

Ik wil naar huis – Chcę (iść) do domu.

• W krótkiej odpowiedzi na pytanie – czasowniki moeten, kunnen i mogen:

Mag ik hier roken? – Czy mogę tu palić? – Ja, dat mag.

Hij kan zijn naam niet spellen. – Nie potrafi przeliterować swojego nazwiska. – Dat kan ik ook niet.

Moet ik echt zo veel leren? – Czy naprawdę muszę się tyle uczyć? – Ja, dat moet.

Teraz wiesz już prawie wszystko o niderlandzkich czasownikach modalnych. To, czego jeszcze nie wiesz, pojawi się na blogu wkrótce.