chodak, niderlandica, kult chodaka

Kult chodaka – o co w tym chodzi? Chodak a niderlandzka codzienność

Follow my blog with Bloglovin

Kultowy chodak

Jakie jest Twoje pierwsze skojarzenie z Holandią? Wiatrak? Ser? A może chodak? Każde z nich jest oczywiście słuszne, wszystkie stanowią swoiste symbole Holandii. Dziś przybliżę Ci jeden z nich  – chodaka.

Chodaki nie są jedynie turystyczną atrakcją. Wciąż stanowią ważny element życia codziennego. Z pewnością można mówić o kulturze chodaka, ale czy również o kulcie? Zapraszam.

Chodak: historia

Na początek kilka faktów. Wbrew powszechnej opinii chodaki nie wywodzą się wcale z Holandii, a z Francji, jak podaje większość źródeł. Były jednak polarne w całej Europie, nawet w Skandynawii i Hiszpanii.

Chodak (nl = klomp) jest rodzajem buta wykonanym bezpośrednio z drewna, najlepiej wierzbowego. Drewniane buty są użytkowane na całym świecie. Ich kształt i fason może zmieniać się w zależności od kultury, w której występuje oraz od czasu.

Chodaki mają nawet 800 lat, jeśli wierzyć dostępnym obecnie danym. Do tej pory zachowały się stare ilustracje potwierdzające ten fakt. Najstarsze znaleziska w Amsterdamie i Rotterdamie można datować nawet na lata ok. 1230 i 1280 roku.

Prekursorem chodaka były sandały o drewnianej podeszwie, które z czasem przerodziły się w pełne obuwie. Początkowo wytwarzano je ręcznie, potem maszynowo. W 15. wieku odkryto, że chodaka można wytworzyć z jednego kawałka drewna.

Drewniana podeszwa i konstrukcja buta ułatwiała poruszanie się po błotnistym podłożu i dobrze chroniła stopy przed urazami. Do tego grzały zimą (holenderskie zimy różnią się od polskich ;-), a latem zapewniały wentylację, przeciwdziałały powstawaniu nieprzyjemnego zapachu, a nawet grzybicy stóp.

Chodak dziś

Chodaki występują w trzech podstawowych typach: dla całych stóp, jako buty za kostkę oraz tylko o drewnianych podeszwach.

Tradycyjne chodaki były często noszone w ciężkiej pracy. Dzisiaj są one nadal używane jako odzież ochronna w rolnictwie, jak również w niektórych zakładach przemysłowych i kopalniach. Czasami chodaki są pejoratywnie kojarzone z tanimi i folklorystycznymi butami drobnych rolników, czy z klasą robotniczą. Zaskakująco, są również używane w modzie, czy wielu rodzajach tańca, głównie do stepowania.

Osobiście wielokrotnie słyszałam od Holendrów, że chodaki noszą na co dzień po domu czy gospodarstwie, że to bardzo wygodne i praktyczne obuwie. To taki rodzaj holenderskiego kapcia. Nie są jednak noszone jako obuwie wyjściowe.

Chodak jest jednym z niewielu użytkowych symboli na świecie, który przetrwał tak długo w kulturze. Kojarzony jest w Holandii z wygodą, zdrowiem, domowym ogniskiem.

Chodak w kulturze

Chodaki odgrywają ważną rolę w holenderskiej kulturze. Poza intratnym symbolem, sprzedawanym turystom na potęgę (sama mam parę małych, turystycznych chodaczków), chodaki uważane są za nieodzowny element holenderskiej tożsamości.

Chodak ma swoje muzeum w Eelde – Klompenmuseum oraz w Zandaam. Istnieje także Niderlandzkie Stowarzyszenie Wytwórców Chodaków (tł. – moje), a producenci chodaków obchodzą swoje święto pierwszego piątku października.

Okazuje się jednak, że produkcja tradycyjnych chodaków jest umierającą sztuką. Obecnie zostało tylko około trzydziestu wytwórców tego typu obuwia, a produkcja nastawiona jest głównie na turystów.

Jak powstaje chodak?

Obejrzyj ten krótki filmik i zobacz jak właściwie powstają chodaki:

Interesuje Cię słownictwo w filmiku? Poćwicz je tutaj:

 

Filolożka, orędowniczka nauki języków jako stylu życia, miłośniczka belgijskich piw i holenderskiego pragmatyzmu.