Zawsze jeżdżę na rowerze, czyli czas teraźniejszy w języku niderlandzkim.

Odmiana czasownika

By móc poznać czas teraźniejszy trzeba najpierw przebrnąć przez inne zagadnienie. Jakiś czas temu pisałam o długości samogłoski oraz sylabach i o tym jak zmienia się pisownia wraz z odmianą słów w niderlandzkim. W tym wpisie poznaliście tym samym ideę tworzenia tronu słowa, który powstaje po odjęciu od niego końcówki. Jest on podstawą do tworzenia różnych dalszych odmian i funkcjonuje jako forma bazowa, np. dla czasu przeszłego.

Przykłady pokazywałam na czasownikach, co się świetnie składa, bo możemy wykorzystać je do prezentacji czasu teraźniejszego.

By odmienić czasownik do danej osoby musimy odjąć końcówkę bezokolicznika (czyli podstawowej, nieodmienionej formy czasownika) -en.

W bezokoliczniku wo-nen→ „o” jest długą samogłoską w otwartej sylabie i po odmianie musi pozostać długie. Aby zachować długość musimy zatem podwoić „o” w pisowni.

won✂ en → won  → woon

prat ✂ en → prat  → praat

W ten sposób powstaje trzon – 1. osoba liczby pojedynczej. Tworząc kolejne osoby liczby pojedynczej dodajemy jedynie końcówkę: t.

1. ik (ja) woon

2. je/jij* (ty) woont

3. hij (0n) / ze/zij* (ona) / het (to) woont

Proste, prawda? Żeby było jeszcze łatwiej, w liczbie mnogiej nic się nie zmienia, tj. nie odejmujemy końcówki -en, i dla wszystkich trzech osób forma pozostaje taka sama:

1. we/wij* (my) wonen

2. jullie (wy) / u (Państwo) wonen

3. ze/zij* (oni/one) wonen

Poznaliście tym samym zaimki osobowe, czyli części mowy,
 które zastępują rzeczownik.
* - to formy akcentowane

Wyjątkowe czasowniki

Wiecie, że nieregularni odmieniają się czasowniki modalne. Istnieje jednak jeszcze grupa czasowników, nieregularnie odmienianych w większości języków: hebben (mieć) i zijn (być). Oto jak się odmieniają.

I tu także nie ma zaskoczenia w liczbie mnogiej: czasownik pozostaje bez zmian.

Czas teraźniejszy

Oto cała filozofia odmiany czasowników w czasie teraźniejszym (oczywiście nie liczymy tu wyjątków!). Pamiętaj jednak, by zawsze najpierw zbudować trzon czasownika, a dopiero potem go odmieniać. Teraz pozostaje jeszcze dowiedzieć się, kiedy go stosujemy.

Tu również nie spodziewaj się rewolucji. Czas teraźniejszy w języku niderlandzkim stosujemy by wyrazić:

1. sytuacje lub czynności mające miejsce teraz, w tej chwili,
2. oraz zwyczaje, nawyki, rutyny, czynności powtarzające się.

• Peter kijkt TV. (Peter ogląda telewizję).
• Rotterdam ligt aan Rotte. (Rotterdam leży na rzeką Rotte).
• Ik werk in een ziekenhuis. (Pracuję w szpitalu).

Poćwicz!

Poniżej poznasz czasowniki w niderlandzkim opisujące podstawowe czynności. Możesz także poćwiczyć formy w interaktywnym ćwiczeniu!

Teraz możesz z powodzeniem opisywać swój standardowy dzień. A gramatycznie następnym razem zajmiemy się pytaniami.