niderlandica, monarchia, Willem-Alexander

Monarchia holenderska – rola i funkcjonowanie

Ujawniony niedawno fakt, że obecna głowa Królestwa Niderlandów, król Willem Alexander, od 20 lat pilotował incognito pasażerskie samoloty KLM, doskonale zbiega się w czasie z tym artykułem. Dziś dzielę się informacjami dotyczącymi aktualnego statusu monarchii. Zanim jednak przedstawię, jak obecnie ma się monarchia holenderska, przypomnę podstawowe założenia tego ustroju.

Monarchia w Holandii jest monarchią konstytucyjną. Oznacza to w praktyce, że monarchia ma rolę i zdania reprezentacyjne. Jako taka rola i stanowisko monarchy są określone i ograniczone przez konstytucję Holandii. W konsekwencji dość duża część holenderskiej konstytucji poświęcona jest monarsze. Około 1/3 treści konstytucji opisuje sukcesję, mechanizmy przystąpienia i abdykacji, role i obowiązki monarchy oraz formalności dotyczące komunikacji między państwami i wreszcie rolę monarchy w tworzeniu prawa.

Monarchia jakich wiele w Europie. Czy jednak monarchia w Królestwie Niderlandów postrzegana jest dobrze, czy źle? Czy naród ufa obecnemu monarsze? Czy wciąż widzi wartość takiego rozwiązania w ustroju Państwa?

Monarchia i król – czy wciąż są popularne?

Przeczytałam ostatnio kilka tekstów opisujących podejście Holendrów do dzisiejszej monarchii. Jako, że obecny król świętuje dopiero swój 4. rok sprawowania najważniejszej roli w państwie, co roku na przełomie kwietnia i maja pojawia się wiele tekstów dotyczących samego króla, jak i obecnego statusu monarchii.

Wszystkie źródła zgodne są co do jednego – instytucja monarchii i króla oraz rodziny królewskiej wciąż jest silna. Ogólne poparcie społeczne dla króla (het draagvlak) nieco spada (78% w 2013, 66% w 2016 r.), jednak ustrój monarchii parlamentarnej wciąż popiera większość Holendrów. Sam król uważany jest za osobę „ludzką”, zaangażowaną, współczującą i po prostu miłą. Pomimo tego, w miejsce spadającego wsparcia dla monarchii pojawia się coraz więcej głosów opowiadających się za republiką.

Wielu postrzega monarchię jako symbol Holandii. Około połowa społeczeństwa stwierdza, że obecny stan rzeczy powinien się utrzymać, przy czym 20% osób opowiada się za rolą jedynie ceremonialną, przy 10 % opowiadających się za istotną rolą w polityce. Badanie wskazują także, że para królewska reprezentuje młodsze pokolenie i trafia do niego bardziej, poprzez mniejszą formalizację życia prywatnego (choćby sprawa z pilotowaniem). Jednocześnie, większe statystyczne poparcie dla monarchii wykazują starsze kobiety z obszarów wiejskich, a większy opór spotkać można wśród młodych zorientowanych na wygodny styl życia.

Co zatem sprawia, że głosy za monarchią holenderską są wciąż w większości? Według Joopa van den Berg, emerytowanego profesora historii parlamentarnej, monarchia ma się bardzo dobrze za sprawą rodziny. To właśnie instytucja rodziny królewskiej jest tak bliska sercu Holendrów. Dynastia królewska, jej naturalna charyzma i osiągnięcia przez lata panowania wpływają na dzisiejszy, tak pozytywny, obraz rodziny królewskiej. To inaczej niż w Belgii, gdzie król jest jedynie urzędem. W Holandii król to połączenie i urzędu i historii i ważnej rodziny.

A co tam, panie, w polityce?

Partie polityczne z kolei w swoich programach kierują ciepłe słowa ku demokracji. Nie mogą jednak ignorować dużej popularności i silnej pozycji monarchii. Zgodnie uznają monarchię za „czynnik wiążący”. Politycy partii PvdA przyznają, ze monarchią jest integralną częścią kultury i historii Niderlandów, widzą jednak, że potrzebna jest „modernizacja monarchii, w tym finansowa”.

Dzisiaj szczególnie, Holandia i Europa stoją przed wieloma wyzwaniami politycznymi. Można się zatem spodziewać, że sympatie polityczne i ustrojowe będą się zmieniać i przemieszać. Pozostaje nam tylko uważnie śledzić temat.

Interesuje Cię, co na bieżąco dzieje się u rodziny królewskiej? Możesz śledzić jej twittera.

Źródła: